**قاعده اعتبار امر مختومه در دعاوی حقوقی**

بر اساس قانون اساسی، اقامه دعوی حق مسلم هر فرد است و هیچکس را نمیتوان از این حق محروم نمود. بنابراین، در صورتی که حقی از کسی تضییع شود، میتواند به دادگاه مراجعه و دادخواست حقوقی بدهد. اما بعضا ممکن است که طرفین نسبت به رأیی که دادگاه صادر کرده است اعتراض داشته باشند. بر اساس قاعده اعتبار امر مختومه یا اعتبار امر قضاوت شده، همان اشخاص نمیتوانند برای اعتراض به حکم صادر شده همان دعوی را دوباره در دادگاه مطرح کنند بلکه در صورت اعتراض به رأی صادر شده باید از طرق پیش بینی شده در قانون و در مهلت مقرر، به رأی صادر شده اعتراض کنند. بنابراین، در این مقاله امر قضاوت شده و آثار امر قضاوت شده را مورد بررسی قرار میدهیم:

"امر قضاوت شده چیست؟"

مطابق قانون آئین دادرسی مدنی، یکی از آثار حکم را میتوان اعتبار امر قضاوت شده دانست. از آن جهت که اقامه دعوی حق هر فرد است و درصورتی که حق شخص مورد تضییع و انکار قرار بگیرد، قاضی مکلف است با رسیدگی به دعوی حکم مقتضی پرونده را صادر کند.

همین که حکم دادگاه در مورد دعوی صادر شد، رعایت آن بر طرفین لازم و ضروری است و بایستی نسبت به آن پایبند باشند. لذا درصورتی که طرفین دعوی نسبت به حکمی که صادر شده است اعتراضی داشته باشند، بایستی از روشهای پیش بینی شده در قانون، اعتراض خود را بیان کنند.

روشهای اعتراض به احکام دادگاه را میتوان شامل واخواهی، تجدیدنظرخواهی، فرجبم خواهی و اعتراض شخص ثالث دانست که هر یک از آنها شرایط و احکام ویژه و خاص خود را دارند .

نتیجه این مطلب آن است که در صورتی که طرفین اعتراضی داشته باشند، نمیتوانند با مراجعه به دادگاه، همان دعوی سابق را مجددا در دادگاه مطرح کنند. چرا که دعوی قبلا در دادگاه طرح شده و منجر به صدور حکم شده است.

"اعتبار امر قضاوت شده"

ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی، یکی از ایرادات و موانع رسیدگی را به امر قضاوت شده اختصاص داده است.

بر اساس بند 6 این ماده " دعوی طرح شده سابقا بین همان اشخاص یا اشخاصی که اصحاب دعوا قائم مقام آنان هستند، رسیدگی شده 

نسبت به آن حکم قطعی صادر شده باشد ". بنابراین ماده، یکی از مهمترین آثار امر مختومه این است که: اقامه دوباره دعوی را پس از 

صدور حکم و قطعی شدن حکم ممنوع میسازد. بنابراین، در صورتی که شخصی اعتراضی نسبت به حکم صادر شده داشته باشد، باید به 

طرق قانونی و در مهلت های مقرر، اقدام به اعتراض نسبت به حکم صادر شده کند.

لذا، اثر قاعده امر مختومه آن است که دادگاه مجددا وارد رسیدگی ماهوی نمیشود و با صدور قرار رد دعوی ، به آن خاتمه میدهد .